Mệt mỏi vì chênh lệch múi giờ khi bay? Các chuyên gia đã đề xuất xóa bỏ chúng

Một múi giờ là một vùng trên Trái Đất mà người ta quy ước sử dụng cùng một thời gian tiêu chuẩn, thông thường được nói đến như là giờ địa phương. Về lý thuyết, các đồng hồ tại vùng này luôn chỉ cùng một thời gian. Nếu từng di trên những chuyến bay đường dài hay thức khuya để theo dõi các trận bóng đá Châu Âu, đôi khi chúng ta cảm thấy khá mệt mỏi khi sinh hoạt lệch múi giờ và chắc hẳn không ít người sẽ thắc mắc rằng tại sao phải đặt ra các múi giờ và liệu chúng ta có thể xóa bỏ chúng được không. Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu.

Việc quy định về các múi giờ thực chất là một xu hướng của thế giới hiện đại vì trước khi thế giới kết nối được với nhau nhờ điện thoại và Internet, việc giờ địa phương nơi bạn sinh sống như thế nào không có ảnh hưởng gì đối với thành phố ở phía bên kia của Trái Đất. Quay ngược dòng lịch sử một chút, múi giờ đầu tiên được ngành đường sắt Anh đặt ra vào ngày 1/12/1847, gọi là múi giờ GMT (viết tắt từ tiếng Anh Greenwich Mean Time nghĩa là "Giờ Trung bình tại Greenwich").
Các đồng hồ trong vùng này đều chỉ cùng giờ với đồng hồ đặt tại đường kinh tuyến đi qua Đài thiên văn Hoàng gia Greenwich. Ngày 23/8/1852, tín hiệu thời gian được truyền lần đầu bằng điện tín từ Đài thiên văn Greenwich. Đến năm 1855, 98% các đồng hồ công cộng tại nước Anh có cùng giờ GMT, tuy nhiên phải đến ngày 2/8/1880 thì giờ này mới được chính thức đưa vào luật.
Nguồn gốc của việc chia múi giờ được tiến hành do sự phát triển mạnh mẽ của ngành đường sắt trong thế kỷ 19 khi mà những chuyến tàu chạy đường dài cần có một biểu thời gian chuẩn để hành khách có thể tham khảo. Sau đó, các múi giờ khu vực dần dần được hình thành và đến tận khi Nepal trở thành nước cuối cùng đồng ý tham gia hệ thống múi giờ quốc tế vào năm 1986, thế giới đã có đủ 24 múi giờ dựa trên 24 đường kinh tuyến chia bề mặt Trái Đất ra làm 24 phần bằng nhau, giúp cho chênh lệch giờ giữa các múi giờ là 1 giờ.

Tuy nhiên đấy chỉ là trên lý thuyết còn thực tế các múi giờ cụ thể được xây dựng dựa trên các thỏa ước địa phương, có yếu tố quan trọng của việc thống nhất lãnh thổ quốc gia. Do vậy trên bản đồ thế giới, có thể thấy rất nhiều ngoại lệ, và chênh lệch giờ giữa một số vùng không theo kinh tuyến. Một số nước đã bù thêm các múi giờ của họ khoảng 30 phút và thậm chí 45 phút.
Ấn Độ, Venezuela, Iran, Nepal và New Zealand là một trong những nước như vậy. Hay như Nga có 11 múi giờ khác nhau trên toàn lãnh thổ rộng lớn của mình. Chỉ riêng năm ngoái đã có năm quốc gia tiến hành thay đổi múi giờ theo những lợi ích mà họ đang theo đuổi, điều này khiến cho số lượng múi giờ thực tế lên tới con số 40. Ngày nay, Internet đã xóa mờ đi khái niệm thời gian và không gian. Múi giờ có thể tạo ra sự nhầm lẫn cho khách du lịch khi di chuyển qua các nước khác nhau trong việc nhận biết giờ bay.
Chính vì thế, chuyên gia kinh tế học Steve Hanke và nhà thiên văn học Richard Henry đã đưa ra đề xuất xóa bỏ các múi giờ trên thế giới và sử dụng chung một quy chuẩn lịch mới vì theo họ nếu xét trên quan điểm vật lý thời gian trên trên Trái Đất đều ở cùng một thời điểm như nhau. Theo đề xuất của hai nhà khoa học, cả thế giới sẽ sử dụng múi giờ chung của đài thiên văn Greenwich, tức là theo giờ London, nước Anh với múi giờ bằng 0. Việc biến toàn bộ cuộc sống sinh hoạt chung một múi giờ duy nhất toàn cầu như vậy cũng sẽ tạo sự thay đổi đáng kể đối với thời gian làm việc ở nhiều nơi trên thế giới.
Ví dụ, đối với nhiều người thời điểm 9h sáng là lúc bắt đầu làm việc nhưng sẽ là lúc người khác đi ngủ ở một quốc gia khác. Hoặc, ngày làm việc ở New York sẽ không còn là từ 9h sáng đến 5h chiều nữa mà thay vào đó sẽ trở thành 14h đến 22h. Đối với khu vực bờ Tây của Mỹ, một ngày mới sẽ bắt đầu vào lúc 4h sáng trong khi ở Sydney, Australia, ngày mới sẽ bắt đầu lúc 1h chiều.

Steve Hanker đã đề xuất giảm số ngày trong một năm xuống còn 364 và lấy số ngày bỏ đi đó tạo thành một tuần nhuận, và khoảng 5 hoặc 6 năm sẽ có một tuần nhuận bù thêm vào năm tiếp theo. Sau đó, Richard Henry bổ sung rằng tuần nhuận sẽ được chuẩn xuống cuối năm. Với việc thay đổi như vậy, chúng ta hẹn giờ các ngày nghỉ lễ như Giáng Sinh luôn vào ngày chủ nhật giúp giảm thiểu số ngày làm nghỉ lễ quá nhiều cho các doanh nghiệp.
Cả 2 nhà khoa học đều cho rằng múi giờ hoàn toàn là do con người xây dựng nên nhằm mục đích trùng khớp với thời gian chiếu sáng ban ngày. Trên trang web của mình các nhà khoa học này cho biết việc đưa thế giới vào vào một múi giờ chung không có nghĩa là giờ làm việc của người dân phải thay đổi. Mỗi khu vực sẽ vẫn làm việc trong "giờ riêng" của họ theo thời gian chiếu sáng ban ngày, chỉ có giờ vẫn là chung. Chính vì thế, họ mới phát động chiến dịch kêu gọi thế giới chuyển sang sử dụng Giờ Phối hợp Quốc tế (UTC), hay còn gọi là giờ quốc tế (UT).
Hiện tại, Hanke và Henry mong muốn rằng đề xuất này sẽ trở thành hiện thực vào ngày 01/01/2018. Bên cạnh đó, nhiều người khác cũng nỗ lực giải quyết các mâu thuẫn trong việc chênh lệch múi giờ giữa các khu vực trên thế giới mà được cho là gây cản trở cho nhiều hoạt động giao lưu kinh tế, thông tin trong thời buổi toàn cầu hóa hiện nay. Mặc dù vậy đề xuất này vẫn còn vấp phải các ý kiến phản đối bởi hiệu quả lợi ích chưa nhìn thấy rõ nhưng đã có nhiềubất cập có thể dễ dàng nhìn thấy. Đó là sự xáo trộn về cuộc sống ngày và đêm và khả năng thay đổi trên quy mô thế giới là vô cùng khó.

Tham khảo ScienceAlert